Ankara- Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (GİGM), Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ve Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM), sürekli artan düzensiz göç akışını yönetmeye yardımcı olmak ve geri gönderme merkezlerindeki koşulları iyileştirmek için Avrupa Birliği tarafından desteklenen “Geri Gönderme Merkezlerinin Kapasitelerinin Desteklenmesi ve İdari Gözetime Alternatif Tedbirlerin Geliştirilmesi” ile “Düzensiz Göçmenlerin Yönetimi, Kabulü ve Barındırılması Konusunda GİGM’in Desteklenmesi” projelerinin ortak açılışını 31 Mayıs 2021’de gerçekleştirdi.

Hem geçiş hem de varış ülkesi olması sebebiyle Türkiye’de son yıllarda yabancı sayısında önemli bir artış yaşanmış olup ülke, Mayıs 2021 itibariyle uluslararası koruma ihtiyacı olan kişiler de dahil yaklaşık 5 milyon yabancıya ev sahipliği yapmaktadır.  Ayrıca Türkiye son yıllarda düzensiz sınır geçişlerindeki artış ile tetiklenen, içlerinde hassas durumda olup uygun hizmet almaları için ilgili kurumlara yönlendirilmesi gerekenler ile uluslararası standartlara uygun ve güvenli bir şekilde menşe ülkelerine geri gönderilmesi gerekenlerin de bulunduğu, önemli bir göç baskısıyla karşı karşıya kalmıştır.

Türkiye, son yıllarda kapsamlı bir yasal ve kurumsal çerçeve geliştirerek uluslararası korumaya ihtiyacı olan kişiler de dahil olmak üzere yabancı uyruklulara ilişkin iş ve işlemleri yürütmekle görevli GİGM’yi kurmuştur.

AB, göç yönetimi alanında Türk hükümetini desteklemeye devam etmektedir. 2019 yılında AB, göç yönetimi sektöründe GİGM’yi destekleyen iki projeyi uygulamak amacıyla 25,8 milyon avro fon sağlamayı taahhüt etmiştir. “Düzensiz Göçmenlerin Yönetimi, Kabulü ve Barındırılması Konusunda GİGM’nin Desteklenmesi Projesi”, 22,3 Milyon avro bütçesiyle AB-Türkiye Anlaşması'nın uygulanmasını desteklemeye ve Geri Gönderme Merkezlerindeki koşulları iyileştirmeye devam edecek. 3,5 milyon avro bütçeli “Geri Gönderme Merkezlerinin Kapasitelerinin Desteklenmesi ve İdari Gözetime Alternatif Tedbirlerin Geliştirilmesi Projesi”, ana uygulayıcı IOM ve UNHCR ortaklığında yürütülmektedir. Proje, Geri Gönderme Merkezlerinde hak ve hizmetlere erişimi ve usulî güvenceleri güçlendirerek uluslararası standartlara ve Avrupa standartlarına uyumun artırılmasını amaçlamaktadır. Proje ayrıca son yasal düzenlemelere uygun olacak şekilde idari gözetime alternatif tedbirleri de destekleyecektir.

Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu Başkanı Büyükelçi Nikolaus Meyer Landrut, başlatılan projeler ile Avrupa Birliği'nin Türkiye'de göç yönetimini destekleme konusundaki kararlılığını gösterdiğini belirtti. “Projelerin önümüzdeki üç yıl içinde GİGM'nin bu alandaki önemli çalışmalarına katkıda bulunacağına ve uluslararası standartlara ve Avrupa standartlarına uyumu daha da artıracağına inanıyoruz." dedi.

İçişleri Bakan Yardımcısı İsmail Çataklı konuşmasında, GİGM’nin düzensiz göçle mücadele, Geri Gönderme Merkezlerinin (GGM) inşası, yabancıların sosyal uyumu, gönüllü geri dönüş desteği gibi pek çok konuda önemli politikalar üretip yürüttüğünün altını çizerek, “Açılışını yaptığımız iki önemli proje ile Geri Gönderme Merkezlerimizin idari kapasitelerinin artırılması ve idari gözetime alternatif tedbirler konusunda önemli faaliyetlerin gerçekleştirilmesini amaçlıyoruz. AB müktesebatı ve AB standartları doğrultusunda düzensiz göç yönetimi konusunda Türkiye’nin yasal ve idari sistemini güçlendirilmesini amaçladığımız bu projeler ile GGM’lerin nitelikli personel istihdamı ve mal ve hizmet alımlarını da içerecek şekilde kurulmasına tam destek verilmesini hedefliyoruz.’’ dedi.

Göç İdaresi Genel Müdürü Savaş Ünlü, idari gözetime alternatif tedbirlerin daha ileri bir noktaya taşınacağını ve göç yönetiminde sistematik bir yapılanmaya gidileceğini ifade ettikten sonra “Göç yönetiminin her alanında faaliyetlerimizi sürdürüp bu projeler sayesinde uzun vadeli ve kapsamlı politikalar geliştirmeyi hedefliyoruz.” dedi.

Bir projenin sonuçlarının ancak güçlü bir iş birliği ile başarıya ulaşabileceğine değinen IOM Türkiye Misyon Şefi Lado Gvilava, "Bu proje kapsamında yapılan kapasite geliştirme faaliyetleri Geri Gönderme Merkezlerinin operasyonel kapasiteleri üzerindeki yükü hafifletecek ve idari gözetime alternatif yollar geliştirilmesine yardımcı olacaktır. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu'nda vurgulandığı gibi insan hakları temelli bir yaklaşımla göçmenlere uygun hizmetlerin sunulmasını sağlayacaktır.’’ dedi.

UNHCR Temsilcisi Philippe Leclerc açılış konuşmasında şunları söyledi: “Uluslararası korumaya ihtiyacı olanların diğer kişilerden ayrı olarak ele alınması, başta geri göndermeme ilkesi olmak üzere uluslararası hukukun temel ilkelerine uyulması açısından hayati bir önem taşımaktadır.” Leclerc, Türkiye'nin sığınma alanındaki yetkili kurumunun hızla değişen ve gelişen göç hareketlerine ve müdahalede değişen önceliklere uyum sağlama konusunda gösterdiği   esnekliğin önemini vurgulayarak ekledi: “Bu projenin ilgili herkes için başarılı olmasını ve korumaya duyarlı sınır yönetiminin daha da güçlendirilmesini sağlayarak ulusal makamlar üzerinde baskının hafifletilmesine katkıda bulunmasını umuyoruz."

Açılışı gerçekleştirilen projeler, Türkiye’nin Geri Gönderme Merkezlerindeki prosedür ve koşulları iyileştirme çabalarına katkıda bulunarak göç yönetimi, düzensiz göçmenlerin kabulü ve barındırılması ve idari gözetime alternatif tedbirlerin uygulanmasında GİGM'yi destekleyecektir. Projeler, Türkiye ve dünyadaki benzer programların geçmiş deneyimlerinden yararlanılarak göç yönetimine ilişkin uluslararası ilkeler ve AB standartları doğrultusunda uygulanacaktır.