Hikayeler
By:
  • Olga Borzenkova | IOM Türkiye İletişim Sorumlusu

Şubat ayı başında Türkiye’nin Güneydoğusunu vuran ilk deprem, Necati'nin iki katlı evini gözlerinin önünde yerle bir etti.

Afetten en çok etkilenen illerden biri olan Hatay'ın Hassa ilçesinde üvey annesiyle birlikte yaşayan emekli muhasebeci, “On saniyede zar zor kaçabildik” diyor. 

“Beşi Türk, beşi Suriyeli çok yakın dostumuz olan komşularımızı kaybettik.”

Bölgenin tarihindeki en ölümcül depremler, on binlerce kişinin hayatına mal oldu ve çok daha fazlasını evsiz bıraktı.

Altı ay sonra Necati, hayatta kalan diğer 15 kişiyle birlikte soğuk kış şartlarında derme çatma bir çadıra nasıl sığındıklarını net bir şekilde hatırlıyor. 

Bugün, Necati ve üvey annesi, İsveçli kar amacı gütmeyen Better Shelter tarafından sağlanan ve IKEA Vakfı tarafından finanse edilen, devlet yönetimindeki 90 barınma ünitesinden (RHU) oluşan bir yerleşim yerine taşındı. İnsani yardım lojistiği alanındaki uzmanlığından yararlanan Uluslararası Göç Örgütü (IOM), barınma ünitelerini ulusal ortaklara teslim etti ve bunların bir araya getirilmesi için eğitim ve destek sağladı.

Bu barınma üniteleri hayatta kalanlara insani yaşam koşulları ve mahremiyet sunarak onları dışarısı soğukken sıcak, sıcakken serin tutuyor. Barınma birimleri, hafif bir çatı ve duvar panelleri, kilitlenebilir bir kapı ve güneş enerjisiyle çalışan bir lamba ve şarj cihazı ile donatılmış. 

Foto 1: Necati ve üvey annesi, devlet tarafından işletilen ve 90 yardım konutundan oluşan bir yerleşim yerinde. Foto 2: Emekli bir muhasebeci olan Necati, memleketinin yeniden kurulacağından umutlu. Fotoğraflar: IOM 2023/Enver Muhammed

Necati, "Şartları göz önünde bulundurursak, olabilecek en iyi koşullarda yaşıyoruz artık" diyor.

Depremin ardından günlük yaşamları, kahvaltıyı paylaşmak ve sıcak güneş ışığında komşularıyla rahat sohbetler yapmaktan ibaret. Bir biri ardına devam eden her gün, bu yeni toplulukta teselli buluyorlar.

Necati'nin bazı arkadaşları Hassa'ya dönmesi memleketinin yeniden inşa edileceğine olan umudunu yeşertiyor.

‘’Hatay bizim vatanımızdır. Biz var oldukça Hatay'ımız da güçlü Türkiye'miz de var olacaktır. İnşallah yine birlikte dimdik ayakta dururuz. Bir kez daha birbirimizin yanında olacağız” diyor.

Mustafa şu anda ailesiyle birlikte yaşadığı barınma ünitesinde. Fotoğraf: IOM 2023/Enver Muhammed

Mustafa, eşi ve dört çocuğu yakınlardaki bir barınma ünitesinde yaşıyor. 12 yıl önce, Suriye'deki çatışma nedeniyle hayatı altüst oldu ve ailesi Türkiye'ye sığındı. Yeni bir hayat kurmayı başardılar. Ancak bu süreçte yaşanan talihsiz bir kaza neticesinde Mustafa tekerlekli sandalyeye bağlı yaşamaya başladı. Kazaya kadar Mustafa inşaat sektöründe çalışıyordu.

Mustafa yaşadığı onca şeyden sonra depremlerden sağ çıkabileceğini sanmıyordu. O anda umursadığı tek şey karısının ve çocuklarının güvenliğiydi.

“Çocuklarıma ve eşime beni bırakıp kaçmalarını söyledim. Benim yüzümden başlarına bir şey gelmeden kaçmaları için yalvardım” diyor.

Sadece pijamalarıyla birbirine kenetlenen aile, yağmur ve ardından gelen deprem ve artçı sarsıntılara rağmen birbirlerine evlerinden kaçıp hayatta kalmaları için yardım etti. Bir çadırdan diğerine geçtikten sonra nihayet mevcut barınma ünitesine yerleştiler.

İyileşme yolu uzun olsa da Mustafa ve ailesi hala hayatta olduklarına şükrederek günlük işlerine devam ederler. 

Hassa'daki yerleşim yerindeki barınaklardan bir görüntü. Fotoğraf: IOM 2023/Enver Muhammed

Kriz zamanlarında, barınma ve yardım malzemelerinin sağlanması, hijyen tesislerinin kurulması ve yerleşim yerlerinin - yaşlılar ve engelliler dahil - herkes için yaşanabilir hale getirilmesi çok önemlidir.

IOM, Better Shelter ve IKEA Vakfı, toplam 450 yardım konutu konuşlandırmak için güçlerini birleştirerek, geleceği bir anda belirsiz hale gelen insanlara bir umut ışığı getirdi.

IOM Türkiye'nin Misyon Şefi Gerard Waite, "İhtiyaç sahiplerine yardım götürmek için tedarik zinciri kapasitemizi kullanarak Better Shelter ile birlikte çalıştığımız için minnettarız. Birlikte, bir fark yaratabilir ve en önemli noktalarda yardım sunabiliriz." Kavurucu yaz sıcaklıklarında, iyileştirme çalışmaları sürerken insani koşullara uygun barınma birimlerine olan ihtiyaç devam ediyor."

Better Shelter İletişim Başkanı Märta Terne, ortaklığın evi olmayanlara nasıl hızlı yardım sağladığını şöyle ifade ediyor: "IOM'nin sahadaki geniş varlığı, sığınakların depremden ciddi şekilde etkilenen bölgelere hızlı bir şekilde konuşlandırılmasını kolaylaştırdı. Çabaları sayesinde, evlerini kaybeden pek çok insan, kalıcı bir eve geçene kadar aileleriyle birlikte yaşayabilecekleri güvenli ama geçici bir yere sahip oldular.”

Necati, Mustafa ve sevenleri metanetli ve artık ileri bakıyor.

"Gelecek için umutluyum. İnanan ve sabreden herkes yaşayabilir” diyor Mustafa. "Hayatımıza devam edeceğiz. Yapabileceğimiz tek şey bu.”

 

IOM, diğer insani yardım aktörlerin yanı sıra, deprem bölgelerinde yerinden edilmiş nüfuslar için insani yaşam koşulları yaratmaya yönelik ulusal çabaları desteklemektedir. IOM, sahadaki bakım çalışmalarını desteklemek ve acil ihtiyaçları karşılamak için Geçici Yerleşim Desteği sektörüne eş liderlik etmektedir. Ek olarak IOM, erken iyileşme için desteğini güçlendirirken ayni bağışları ve yardımları zamanında teslim etmek için tedarik zincirini ve lojistik kapasitesini kullanmaya devam ediyor.