IOM Psikososyal Mobil Destek Ekipleri İzmir'de İyi Etkiler Yaratıyor

"Suriye'den Türkiye’ye ilk geldiğim dönemde hayatın durduğunu düşünüyordum," diye anlatıyor Fatma. "Şimdi ise hayatın durmadığını ve her koşulda yaşamaya devam edebileceğimi öğrendim."

Suriye'de savaş başladığında Fatma ve ailesi ciddi tehlikelerle karşı karşıya kaldı. Fatma'nın demircilik yapan eşi geçim kaynağını kaybetti. Bu esnada, en büyük oğulları gözünün yaralanması sonucu kısmi görme kaybına uğradı ve travmatik deneyimler nedeniyle kekemelik sorunları yaşadı. Bu sağlık kaygıları Fatma ve ailesini 2016 yılında uygun tıbbi tedavi arayışıyla Türkiye'ye göç etmek zorunda bıraktı.

Birçok başka göçmenin yaşadığı gibi o da başlangıçta yeni hayatına uyum sağlamakta zorlanmış, dil engeliyle karşılaşmış. Eşinin Suriye'ye geri dönmek zorunda kalmasıyla çocuklarına bakma sorumluluğunu tek başına üstlenmiş. İzmir'e taşınmak bu süreçte Fatma için yeni bir başlangıç ve çocuklarının yaşadığı zorlu deneyimlerden sonra kendisi ve ailesi için yeni bir yaşam kurma fırsatıydı.

Zaman kaybetmeden iş arayışına girdi ve evinde çalışarak el yapımı ürünler üretmeye başladı. Çocuklarını okula kaydettirdi ve Türkçesini geliştirmek için Türkçe konuşma kulüplerine katıldı.

Her şeyi tek başına yapmaya çalışan Fatma için bu durum oldukça zorlayıcıydı. "Hiç akrabamız yoktu, bu yüzden toplum içinde sosyalleşme imkanı bulamıyorduk."

Uluslararası Göç Örgütü'nün (IOM) İzmir'deki Psikososyal Mobil Ekibi Fatma ile yaşadığı mahallede temasa geçerek hem kendisine hem de çocuklarına bireysel psikolojik danışmanlık hizmeti sundu. Ayrıca, bilgi ve beceri geliştirme oturumları gibi, güçlendirici ve topluma dahil olmalarını teşvik etmeyi amaçlayan aktivitelere dahil etti.

Fatma, "Bu aktivitelere katılmak buraya alışmamızı kolaylaştırdı," diye ekliyor. IOM, 2016 yılından bu yana Gaziantep, Hatay, İzmir, İstanbul, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa'da dezavantajlı ve uzak bölgelerde yaşayan bireylere psikososyal mobil ekipleriyle psikolojik destek sağlıyor. IOM ekipleri, göçmen ve yerel topluluktan bireylerin ihtiyaçlarına göre ruh sağlığı ve psikososyal destek çalışmalarıyla  uyum, dayanışma ve güçlenmeyi desteklemek için stres yönetimi, yoga, akran zorbalığının önlenmesi gibi konularda grup aktiviteleri düzenliyor.

Bireysel seanslardan sonra Fatma'nın oğlu kekemelik sorununda iyileşme gösterdi. Bu değişimi Fatma, "Seanslardan önce kimseyle konuşmuyordu. Seansların ardından sosyalleşmeye başladı, özgüveni arttı ve artık rahatça konuşabiliyor."  şeklinde aktarıyor.

Fatma'nın bu aktiviteler esnasında tanıştığı kişilerle kurduğu arkadaşlıklar yaşadığı mahallede de devam ediyor: "İlişkilerimde kendiliğinden bir değişim, rahatlık hissettim. Günlük hayatlarımız ve yaptığımız işler hakkında konuşuyoruz." 

Beş çocuk annesi Nehid de Suriye'den ilk ayrıldığı zamanlarda benzer zorluklarla karşılaşmış. Nehid üç yıldır çocuklarıyla birlikte eşinden ayrı yaşıyor. Ayrıca Nehid’in çocuklarından üçü engelli olduğundan düzenli bakıma ihtiyaç duyuyor. Bu durum maddi sıkıntıları beraberinde getiriyor.

Nehid ailesini desteklemek için tekstil sektöründe çalışıyor. Çocuklarından engeli bulunmayan ikisi okula gidiyor fakat engeli bulunan çocukları özel eğitim desteğine ihtiyaç duyuyor. Tüm bu zorlukların Nehid üzerinde bıraktığı psikolojik baskıyı tahmin etmek güç değil.

Nehid, IOM'nin aktivitelerine katılan ve kendi çocukları gibi engelli çocuğu bulunan bir komşusunun yönlendirmesiyle en küçük oğlu Eyhem'i, IOM'nin çocukların psikolojik olarak iyileşmeleri için tasarlanmış aktivitelerine kaydettirdi.

Eyhem futbol maçlarını çok seviyor: "Maçtan önce formalarımızı istediğimiz renklerde boyadık. Çok eğlenceliydi."

Nehid, Eyhem'in etkinliklere katılımının onun özgüvenini artırdığını söylüyor: "Önceden çok iletişime açık değildi. Çevresiyle daha fazla iletişim kurmaya başladı. Artık çok daha mutlu görünüyor."

Nehid güçlüklere rağmen iyimser kalmayı sürdürüyor. Çocuklarının iyi olduğunu görmenin kendi ruh halini de iyileştirdiğini düşünüyor:

"Benim ruh halim çocuklarımınkini de etkiliyor, bu yüzden güçlüklerle başa çıkarken güçlü ve pozitif kalmaya çalışıyorum."

Hem Nehid’in hem de Fatma’nın karşılaştıkları güçlüklerin üstesinden gelme becerisi oldukça yüksek. Nehid şimdilerde çocukları için daha iyi bir gelecek kurmanın yollarını ararken Fatma eğitimine devam etme hayalinin peşinden gidecek cesareti buldu ve şu anda liseye devam ediyor ve eğitimini daha yüksek derecelere taşımaya kararlı:

"Genç yaşta evlendim. Okumak istiyordum, hedeflerim vardı ama devam edemedim. Çocuklarım büyüdükten sonra hayalimi gerçekleştirmek istedim" diye aktarıyor ve devam ediyor: "Kendimi güçlendirmek ve eğitimime olabildiğince devam etmek istiyorum. Kadınların kendi kararlarını verebilmeleri için kendi ayakları üzerinde durabilmeleri çok önemli."

IOM Türkiye'nin psikososyal mobil destek ekipleri, ABD Dışişleri Bakanlığı Nüfus, Mülteciler ve Göç Bürosu'nun  finansal desteği ile kaymakamlıklar ve belediyelerle yakın koordinasyon içinde faaliyetlerini yürütmektedir.