Depremler Sonrası Ortaya Çıkan Temel İnsani İhtiyaçlara İnovasyonla Gelen Çözüm

Gaziantep - Temmuz 2023'te Uluslararası Göç Örgütü (IOM) ve Field Ready Türkiye, ilk Start Ready programını uygulamak için iş birliği yaptılar. Program, Şubat 2023 depremlerinin ardından ortaya çıkan temel ihtiyaçların giderilmesi üzerinde çözüm arayışları için Uyum ve İnovasyon Merkezinde* beş yenilikçi ekibi bir araya getirdi.

Üç ay sonra, Field Ready ve kazanan ekibin üyeleri ile çözümlerinin nasıl ilerlediğini konuşmak üzere bir araya geldik. 

Lütfen kuruluşunuz ve Start Ready programı hakkında kısa bir bilgi verir misiniz? 

Al Mothana Al Shareef (Program Koordinatörü, Field Ready Türkiye): Field Ready Türkiye, mühendisler, insani yardım ve geliştirme uzmanlarından oluşan bir grup. 2016'dan beri Türkiye ve Suriye'de çalışıyoruz. Yerelleştirilmiş, sürdürülebilir çözümleri destekleyen sosyal bir (sivil) toplum kuruluşuyuz. Projeyi uygulamaya, depremlerden etkilenen hedef bölgelerde, Nurdağı ve Islahiye'de ihtiyaç değerlendirmeleri yaparak başladık.  

İhtiyaç değerlendirmesi sonrasında sahada, çözmek istediğimiz bazı sıkıntıların olduğunu tespit ettik. Bu tespitler eşliğinde projenin önemli hedefini duyurduk. Yenilikçi ekipler için başvuru çağrısı yapmaya başladık. Sonunda, beş yenilikçi ekip oluşturduk ve onlara iki ay boyunca eğitim ve mentorluk sağladık.  

İki ay içinde, ekipler beş farklı fikir ortaya koydular. Daha sonra, yenilikçi fikirlerini uzmanlardan oluşan bir heyete sunarak yarıştılar. İlk iki takım, ürünlerini daha da geliştirmek üzere hibe kazandı. 

Takımınızdan bahsedebilir misiniz? 

Giyas Aletek (Bilgisayar Mühendisi, Takım Üyesi): Ben bilgisayar mühendisiyim. Takımımızdaki herkes mühendislik geçmişine sahip deneyimli kişiler. Yıkıcı depremlerden sonra bir şeyler yapmaya karar verdik. Toplulukların böyle felaketlerden daha az etkilenmesini sağlamak istedik. Sonunda Start Ready programına katıldık ve bir prototip oluşturduk. Şu anda çözüm fikrimiz üzerinde çalışmaya devam ederek uygulanabilir hale getirmeye çalışıyoruz. 

 Çözümünüz hangi sorunu, nasıl çözmeyi amaçlıyor? 

Husam Khankan (Yazılım Mühendisi, Takım Lideri): Erken Yanıt ve Kurtarma Sistemi (ERRS) adlı projemizin ilk prototipini üretmek için beş ay çalıştık. ERRS projemiz, afet yönetimi için bir çözüm: enkaz altında olan insanların bulundukları yer hakkında gerçek zamanlı bilgi almayı ve onları hızlı bir şekilde kurtararak çıkarmayı amaçlıyor.  

Projemizin bir parçası olarak geliştirdiğimiz kutunun çalışma şekli ise deprem veya acil bir durum olmadığında akıllı cihazlara hizmet vermesi ve ülkedeki tüm akıllı cihazlara taşınabilir modem gibi internet erişimi sağlaması. Bu, özellikle internete ihtiyaç duyan şirketler tarafından çok beğenilen bir özellik. 

Projenizde ne gibi ilerlemeler kaydettiniz? 

Odai Assaf (Yazılım Mühendisi, Takım Üyesi): Beş ay çalıştıktan sonra, son aşamaya yani inovasyon aşamasına ulaştık ve çözüm fikrimizi bir prototipten alana uygulanabilir bir projeye dönüştürdük. Önceki aşamada bu prototipi hazırladık ve test ettik. Projemizle ilgili tüm yazılım, kontrol paneli ve mobil uygulama gibi işleri yaptık. Prototip aşaması ve eğitim oturumları sona erdi ve yatırımcıları arama aşamasına geçtik.  

Şu anda ürünü inşa ediyoruz. Normal şartlarda harcayacağı güç tüketiminin onda birini harcaması, kendi ağırlığının yüzde 20'sine karşılık gelmesi ve çok daha ucuz olması temel hedefimiz. Bu ürünü altı ay içinde hazır hale getirmeyi amaçlıyoruz. 

Bu girişimden katılan takım nasıl faydalandı? 

İpek Çılgın (Kıdemli Proje Asistanı, IOM Türkiye): Tüm ekipler, iş ve girişimcilik eğitim oturumlarıyla, iki ay mentorluk ve danışmanlık hizmetleri aldılar. Uyum ve İnovasyon Merkezinde prototiplerini geliştirip, test ederken, iyileştirebildiler. Paydaşlarla ağ kurma ve fikirlerini sunma fırsatı elde ettiler. Bu paydaşlar arasında, yerel yetkililer, IOM, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığını (AFAD), Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Türk Kızılayı gibi organizasyonlar yer alıyordu. 30 Kasım 2023’te sunumlar yapıldı ve kazananlar seçildi. Kazanan her iki takım, fikirlerini geliştirmek veya işlerini büyütmek için 2.000 ABD doları nakit hibe aldı. 

Erken Yanıt ve Kurtarma Sistemi projesi özellikle değerli. Çünkü, etkin bir kurtarma planı oluşturarak, afetler sırasında enkaz altında kalan kişilerin kesin konumlarına ilişkin gerçek zamanlı bilgiler sağlıyor. Afete müdahale çabalarını önemli ölçüde destekliyor. Bu, göçmenler ve mülteciler de dâhil olmak üzere hassas gruplar için özellikle önemli. 

 Proje, afetlerin hassas gruplar üzerindeki risklerini ve etkilerini zamanında yardım sağlayarak azaltmakla birlikte, IOM'nin tüm bireylerin haklarını ve onurunu koruma taahhüdünü de yerine getiriyor. 

*IOM'nin Gaziantep Üniversitesi ortaklığıyla hayata geçirdiği Uyum İnovasyon Merkezi, son teknoloji ürünü bir dijital üretim laboratuvarını göçmen, mülteci ve yerel topluluklar arasında beceri geliştirme, girişimcilik ve sosyal uyum odaklı programlarla birleştiriyor. Start Ready programı, ABD Dışişleri Bakanlığı Nüfus, Mülteciler ve Göç Bürosu (PRM) tarafından desteklenmektedir.